อาการเต้านมคัดเป็นเรื่องปกติ ซึ่งเป็นผลจากการที่ร่างกายสร้างน้ำนมมากขึ้น ทำให้เต้านมแม่ใหญ่ขึ้น หนักขึ้น และบวม อาการคือเต้านมจะแข็งขึ้นและมีอาการปวด บวม ร้อน เต้านมมีสีแดงขึ้น บางครั้งอาจมีไข้ต่ำๆ และอาจทำให้สับสนกับโรคอักเสบติดเชื้อที่เต้านมได้ อาการเต้านมคัดอาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ ต่อไปนี้ค่ะ
- คุณแม่มือใหม่อุ้มให้นมลูกผิดท่า ส่วนลูกก็ดูดนมผิดวิธี
- คุณแม่อาจพยายามจำกัดเวลาให้นม และอาจให้นมไม่บ่อยเท่าที่ควร
- การให้นมหรืออาหารเสริมอื่นๆ แก่ลูก โดยผ่านขวดนม ซึ่งเท่ากับลดความถี่ที่ลูกจะได้ดูดนมจากเต้าคุณแม่
- การให้ลูกดูดจุกหลอกบ่อยเกินไป
- การที่แม่ต้องเปลี่ยนเวลาให้นมเพื่อเตรียมกลับไปทำงาน
- ตัวลูกมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการดูดนม เช่น นอนหลับตลอดคืน
- เด็กบางคนมีแรงดูดน้อย ทำให้ไม่สามารถดูดนมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- แม่มีความเครียด อ่อนเพลีย หรือมีภาวะโลหิตจาง
- เต้านมสร้างน้ำนมมากเกินไป แต่ไม่สมดุลกับการระบายน้ำนมออกโดยการให้ลูกดูด
- หัวนมเป็นแผล
อาการเต้านมคัดอาจนำไปสู่ภาวะท่อน้ำนมอุดตันหรือเต้านมอักเสบได้ ดังนั้นควรพยายามป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นเสียแต่เนิ่นๆ หากป้องกันและแก้ไขได้ถูกวิธี อาการจะหายไปภายใน 1-2 วัน
เทคนิคแก้ปัญหาเต้านมคัด
- หัวใจสำคัญคือต้องเริ่มต้นที่การให้ลูกดูดอย่างถูกวิธีและการอุ้มให้นมลูกอย่างถูกท่า
- ให้ลูกดูดบ่อยๆ และนานเท่าที่ลูกต้องการ ในช่วงแรก คุณแม่ควรพยายามปลุกลูกให้ดูดนมทุก 2-3 ชั่วโมง การให้ลูกดูดนมจากเต้าช่วยให้นมไหลได้ดี และช่วยระบายนมออกจากเต้า ทำให้เต้านมไม่เต็มจนคัด
- หลีกเลี่ยงการใช้ขวดนมเสริมการให้นม หรือใช้จุกหลอกบ่อยเกินไป
- ก่อนให้ลูกดูดนม พยายามบีบนมด้วยมือหรือปั๊มนมออกก่อนเล็กน้อยเพื่อให้เต้านม ลานนม และหัวนมนิ่มลง หรือนวดเต้านมให้นุ่มและร้อนขึ้น
- ความเย็นอาจช่วยบรรเทาอาการปวดได้ดี คุณแม่บางคนใช้ใบกะหล่ำปลีช่วยบรรเทาอาการเต้าคัด โดยนำกะหล่ำที่แช่เย็นหรือที่อุณหภูมิห้องมาตัดให้เป็นช่องสำหรับหัวนม และวางลงบนเต้านม โดยสวมไว้ในเสื้อชั้นใน คอยเปลี่ยนเป็นใบใหม่เมื่อใบเก่าเหี่ยวลง
- เมื่อต้องกลับไปทำงาน พยายามปั๊มนมในเวลาเดียวกับที่ลูกเคยดูดนมที่บ้าน
- พักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารให้ครบหมู่ และดื่มน้ำให้มากพอ นี่เป็นหลักการพื้นฐานสำคัญสำหรับคุณแม่ที่ปรารถนาความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ทุกคน
- สวมเสื้อชั้นในที่พอดี ไม่รัดเกินไป
- หากมีอาการเต้านมคัดเกิน 2 วัน หลังจากพยายามรักษาด้วยตัวเองแล้ว ให้ปรึกษาคุณหมอ พยาบาล หรือที่ปรึกษาด้านนมแม่ตามโรงพยาบาลหรือคลินิกนมแม่ใกล้บ้าน
เรียบเรียงโดย สมุนไพรบ้านอาจารย์
