แม่ๆ หลายคนอาจสงสัยและกังวลว่าหลังคลอดจะคุมกำเนิดไปด้วยเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ไปด้วยยังไงดี จะตั้งครรภ์ได้ไหมหากให้นมแม่ไปตลอด เรามีคำตอบมาไขข้อสงสัยให้กันค่ะ

วิธีการคุมกำเนิดที่เหมาะสมในระยะให้นมได้แก่

1.  การคุมโดยวิธีธรรมชาติ LAM-Lactation Amenorrhea Method

ในขณะที่ลุกดูดนมแม่ระดับฮอร์โมน Prolactin จะสูงขึ้นทำให้ยับยั้งการตกไข่ ในแม่ที่ให้ลูกดูดนมจากเต้าสม่ำเสมออย่างน้อยทุก 3-4 ชม.จะทำให้สามารถควบคุมการตกไข่ได้ถึง 95% การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวจะเป็นการคุมกำเนิดตามธรรมชาติได้ 70วัน แต่ถ้าไม่ได้ให้นมลูกเลยจะมีไข่ตกใน 45 วันหลังคลอด ดังนั้น 6 สัปดาห์แรกหลังคลอดจะยังไม่มีการตั้งครรภ์ แต่หลังจากนั้นควรต้องมีการคุมกำเนิดอย่างอื่นร่วมด้วย ในแม่ที่ให้นมลูกอย่างเดียว 6 เดือนและยังไม่มีประจำเดือนพบว่าอัตราการตั้งครรภ์มีเพียง 0.45-0.9%

2.การคุมกำเนิดโดยการใช้ยาคุมกำเนิดหรือฮอร์โมน ปกติยาคุมชนิดเม็ดตามท้องตลาดมักเป็นฮอร์โมนรวม ซึ่งประสิทธิภาพดี ใช้ง่าย แต่ทราบหรือไม่ว่าอาจไม่เหมาะสำหรับหลังคลอดเพราะฮอร์โมนรวม จะเป็นฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสติน ซึ่งจะทำให้น้ำนมออกน้อยดังนั้น ถ้าเลือกได้ควรเป็น ยาคุมที่เป็นโปรเจสตินอย่างเดียว (progesterone only pills). ส่วนการใช้ฮอร์โมนอย่างอื่นเช่นเป็น ยาฝัง ยาฉีด สามารถใช้ได้ประสิทธิภาพดีแต่ถ้าเป็นห่วงอนามัยควรเลี่ยงในช่วงแรกๆเพราะจะทำให้เลือดออกผิดปกติ ได้

ยาคุมทุกชนิดควรเริ่มหลังจาก 6 สัปดาห์หลังคลอดหรือจนกว่าการผลิตน้ำนมจะเป็นไปได้ดีและควรสังเกตการเพิ่มของน้ำหนักตัวของเด็กเสมอค่ะ

3. การใช้ถุงยางอนามัย เป็นวิธีที่ง่ายและไม่มีผลกระทบต่อร่างกายของแม่และลูกรวมทั้งไม่กระทบการผลิตน้ำนม

อย่างไรก็ตามการคุมกำเนิดเป็นเรื่องของความตั้งใจและความใส่ใจ   วลีที่กล่าวว่า “มีลูกหัวปีท้ายปี” มีจริงนะคะ  ดังนั้นหากคุณแม่ยังไม่พร้อมจะมีบุตรอย่าลืมใส่ใจในเรื่องคุมกำเนิดด้วยนะคะ

เรียบเรียงโดย สมุนไพรบ้านอาจารย์